วิทยานิพนธ์ระดับมหาบัณฑิต ปี 2565
นโยบายของรัฐบาลเกี่ยวกับเงินบำรุงพุทธศาสนาระหว่าง พ.ศ. 2475-2505
โดย ณัฐวุธ จารุลักขณา         
ดาวน์โหลดได้ที่ https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:306911

บทคัดย่อ

         วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาปัจจัยที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงนโยบายของรัฐบาลเกี่ยวกับเงินบำรุงพระพุทธศาสนาระหว่างปี พ.ศ. 2475-2505 ด้วยการสำรวจเอกสารชั้นต้นจากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ประกอบด้วยเอกสารสำนักนักนายกรัฐมนตรี เอกสารราชการกระทรวงศึกษาธิการ บันทึกการประชุม และเอกสารชั้นรองประกอบด้วย หนังสือ งานวิจัยและบทความทางวิชาการ ผลการศึกษาได้ชี้ให้เห็นว่า นโยบายของรัฐบาลเกี่ยวกับเงินบำรุงพุทธศาสนาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เกิดจากการที่รัฐบาลในระบอบใหม่โดยคณะราษฎรต้องการแสดงบทบาทในการบำรุงพุทธศาสนาแทนที่รัฐบาลสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แม้จะดำเนินนโยบายต่อเนื่องจากรัฐบาลสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่รัฐบาลได้มีการปรับเปลี่ยนวิธีการโดยเน้นระบบการตรวจสอบข้อมูล ปัจจัยสำคัญคือภาวะเศรษฐกิจตกต่ำทั่วโลกและวิธีคิดใหม่ของรัฐบาลที่มองว่าศาสนสมบัติทั้งหมดเป็นของรัฐ ในการจัดสรรงบประมาณบำรุงพุทธศาสนาจึงต้องผ่านการพิจารณาของรัฐสภาโดยมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเข้ามามีส่วนร่วม กระทั่งในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงครามสมัยที่ 1 นโยบายเกี่ยวกับเงินบำรุงพุทธศาสนายังคงอยู่ภายใต้บริบทของการแสดงบทบาทของรัฐบาลในการให้ความใส่ใจเพื่อบำรุงพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรือง ขณะที่การกลับมาดำรงตำแหน่งของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในสมัยที่ 2 รัฐบาลมีโครงการให้เงินอุดหนุนบำรุงพุทธศาสนาอย่างกว้างขวางซึ่งอยู่ภายใต้บริบทของการใช้นโยบายทางด้านศาสนาเพื่อแสวงหาความชอบธรรมทางการเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเกิดขึ้นของโครงการอุดหนุนสมทบทุนบูรณะวัดรายปี และโครงการฉลอง 25 พุทธศตวรรษ